Co to są zatoki czołowe?
W obrębie kości czołowej, na pograniczu łuski i części oczodołowej, znajdują się przestrzenie powietrzne wyścielone błoną śluzową - są to zatoki czołowe. Każdy posiada dwie zatoki symetrycznie położone po obu stronach ciała, oddzielone przegrodą.
Ujście zatoki (przewód nosowo-czołowy) znajduje się w przewodzie nosowym środkowym w jamie nosowej, pomiędzy małżowiną nosową środkową a dolną.
Jest największą po zatoce szczękowej (ok. 7ml). Zatoki czołowe wykształcają się po 7-8. roku życia.
Na czym polega zapalenie zatoki czołowej?
Zapalenie zatoki czołowej rzadko występuje jako izolowana infekcja - najczęściej łącznie z zapaleniem zatok sitowych. Ponadto jest drugą co do częstości (po zapaleniu zatoki szczękowej) lokalizacją zmian zapalnych w zatokach.
Najistotniejszą rolę w mechanizmie choroby ma utrudniony odpływ wydzieliny z zatoki. Obrzęknięta błona śluzowa, wyściełająca przewód czołowo-nosowy, uniemożliwia odpływ wydzieliny z wnętrza zatoki czołowej.
Jak poznać zatokowy ból głowy?
Najważniejszym i najbardziej charakterystycznym objawem zapalenia zatok czołowych jest ból głowy. Silny, rozpierający ból najczęściej występuje w lokalizacji odpowiadającej zajętej zatoce, zwłaszcza podczas jej opukiwania. Może promieniować do czubka głowy. Ponadto występuje bolesność przy ucisku na stropie oczodołu.
Pozostałe cechy charakterystyczne bólu są typowe dla zatokowego bólu głowy: nasila się przy pochylaniu głowy, przy wysiłku fizycznym oraz kaszlu i największe jego nasilenie występuje rano. W przewlekłym zapaleniu zatok czołowych ból głowy jest mało charakterystyczny i słabiej wyrażony lub w ogóle nie występuje. W przypadku powikłanego przebiegu, gdy zapalenie szerzy się przez tylną ścianę zatoki, tworząc ropień nadtwardówkowy, stanowi to również poważną przyczynę nasilonego bólu głowy.
Opisany ból jest najczęściej mylony z neuralgią nerwu oczodołowego. Cechą różnicującą jest fakt, iż w neuralgii jest szczególna wrażliwość na ucisk na okolicę wcięcia nadoczodołowego, a ból nasila się w godzinach popołudniowych i wieczornych.
Zobacz też: Zatokowy ból głowy - kiedy do lekarza?
Jakie są inne objawy kliniczne?
Prócz bólu głowy mogą występować: światłowstręt, łzawienie oraz obrzęk okolicznych tkanek miękkich.
Objawy ogólne w ostrym zapaleniu zatok to przede wszystkim: podwyższona temperatura, ogólne osłabienie, brak łaknienia.
Natomiast w przewlekłym zapaleniu mogą pojawić się zaburzenia węchu i zmiany polipowate zatok.
Powikłania, czyli czym to grozi?
Wśród powikłań opisywanego schorzenia wyróżnia się ropień podokostnowy, który w wyjątkowo rzadkich przypadkach może przebić ścianę zatoki czołowej ponad lub poniżej łuku brwiowego. W wyniku rozprzestrzeniania się zmian chorobowych do szczytu oczodołu może dojść do uszkodzenia nerwów i naczyń przechodzących w tamtej okolicy (tzw. zespół szczytu oczodołu).
Natomiast wspomniany wcześniej ropień nadtwardówkowy, jeżeli nie jest odpowiednio leczony, może przedostać się przez warstwę oponową i spowodować zapalenie opon lub ropień mózgu, co stanowi już bardzo groźne dla zdrowia powikłania.
Zobacz też: Jakie są powikłania nieleczonego zatokowego bólu głowy?
Trzeba zrobić badania
Podstawą postawienie diagnozy zapalenia zatok czołowych jest dokładnie zebrany wywiad oraz badanie przedmiotowe. W badaniach dodatkowych można wykonać badanie rtg przednio-tylne i boczne, gdzie można stwierdzić poziom płynu w zapalnie zmienionej zatoce (opcjonalnie zdjęcie w pozycji osiowej Welina) oraz w trudniejszych diagnostycznie przypadkach badanie tomografii komputerowej.
Chory z ostrym zapaleniem zatoki czołowej i z potwierdzoną radiologicznie obecnością płynu w jej obrębie powinien być hospitalizowany.
Poznaj domowe sposoby na katar zatokowy u dzieci i dorosłych
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
